GrassRoots, projecten voor samenwerkend leren via internet (deel 1)
Het
GrassRoots programma, een initiatief van het Canadese Schoolnet, helpt docenten
met het integreren van ict in hun lessen en leerlingen met het zelf op het
internet zetten van innovatieve leerprojecten. De ontwerpen moeten voldoen aan
strenge eisen. Ze moeten bijvoorbeeld passen in het lesprogramma, aanzetten tot
leeractiviteiten, resulteren in een voor iedereen toegankelijke website. Na een
gunstige beoordeling door een internationale jury ontvangen de ontwerpers,
afhankelijk van de omvang van de website, een beloning van $300 tot $900. Het
Nederlandse ministerie van OC&W heeft dit Canadese initiatief overgenomen. Dat
was een goed idee, want vanaf dit jaar is het Canadese GrassRoots om financiële
redenen gestopt.
De Canadese
website
Ondanks de aankondiging van het Canadese Schoolnet dat deze non profit
organisatie gaat stoppen met de GrassRoots projecten, is tot het moment van
schrijven van deze regels, de website (http://www.schoolnet.ca/grassroots/e/home/index.asp)
nog steeds te bezoeken. Wie beloonde projecten wil bekijken, kan klikken op
Media Room en vervolgens op Archive. Bovendien staan er in de rubriek
Awards allerlei verwijzingen naar andere instanties, die docenten en
leerlingen geldprijzen toekennen voor hun inzendingen, wanneer deze aan de van
te voren vastgestelde criteria voldoen. Daarbij ook natuurlijk de internationale
ThinkQuest wedstrijd, alleen al goed voor een grote hoeveelheid lesmateriaal
voor allerlei vakken.
De Nederlandse
GrassRoots
De Nederlandse GrassRoots
staan op het adres (www.grassroots.nl) met op de openingspagina een wervende
tekst om vooral mee te doen. Wie zich aanmeldt krijgt voor zijn projectidee een
beloning ter waarde van 500 euro. Bovenin staan vijf knoppen met daaronder veel
informatie. Onder de knop etalage
staan de beste GrassRoots projecten van de afgelopen jaren. Onder zoeken
vindt de bezoeker een uitgebreide database waar hij kan zoeken in de sectoren
primair-, voortgezet-, hoger onderwijs, bve en op een zeer ruime sortering
vakken. Bij geen voorkeur krijg je de lijst van maar liefst 3050 projecten te
zien. Onder de knop Info staat alle informatie over GrassRoots cultuur
van 2005. Klik je op de knop thema’s, dan kun je bij een aantal door de
minister aangewezen instellingen een afgerond GrassRoots project zoeken en
bekijken. Onder de laatste knop aanmelden kun je zien aan welke eisen een
ingediend project moet voldoen en welke stappen een school moet ondernemen om
een GrassRoots project te starten.
Docenten van het voortgezet onderwijs, die eerst wel eens willen zien wat hun
vakcollega’s met hun leerlingen aan bruikbare projecten hebben ingebracht,
kunnen terecht onder de knop zoeken. Kies gericht zoeken,
vervolgens algemeen, dan voortgezet onderwijs en het gewenste vak.
Kies geen locatie, want dan wordt de zoekopdracht ruimer. In willekeurige
volgorde bespreek ik hieronder alle gevonden vakken uit het voortgezet onderwijs
waarin leerlingen van havo/vwo examen kunnen doen en waaraan de gevonden
projecten een bijdrage zouden kunnen leveren. Helaas is de database vervuild en
is een groot aantal daarin geplaatste projecten niet te vinden.
Wiskunde
De database geeft voor wiskunde keurig het zoekresultaat weer, er
is gezocht naar:
Sector: voortgezet onderwijs
Vakgebied: wiskunde
Er zijn 68 projecten gevonden
In de daaronder staande
lijst staan alle ingediende projecten onder elkaar. De teksten hebben dezelfde
opmaak, zijn kort en duidelijk. De bezoeker krijgt na het klikken op de titel,
het hele projectvoorstel te zien en weet daardoor van te voren al wat hij kan
verwachten.
Het eerste project in de lijst heeft als titel
Rekenen met variabelen en heeft als
uitleg: ’leerlingen gaan leren werken met letters. De verschillen tussen
de bewerkingen (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en machten) moeten ze
onderscheiden. De begrippen moeten ze uit het hoofd leren en daarna gaan
toepassen. Dus het geheel gaat over rekenen met letters (algebra). Verder moeten
ze in staat zijn om de letters te vervangen door een positief getal’.
Klik je op de titel, dan vind je een compleet overzicht van de verplicht in te
dienen informatie over het project, zoals: leerdoelen, vernieuwend karakter,
werkvormen, vakgebieden, projectorganisatie en inhoud daarvan, de
leerlingenactiviteiten, en wat de docent heeft gedaan aan de voorbereiding van
het project. Dit overzicht vind je ook bij de andere projecten terug. Bovendien
staan standaard begin- en einddatum vermeld, de naam van de school en de website
waar het uitgevoerde project is te vinden. Rekenen met variabelen is een
project van de scholengemeenschap St. Canisius in Almelo en is te vinden op het
adres (http://les.canisius.nl/vakken/wiskunde/varia/index.html).
Bij het langslopen van de lijst met wiskundeprojecten constateer ik,
helaas, dat een aantal projectvoorstellen nog moet worden uitgevoerd, dat andere
zijn voltooid, maar kennelijk niet zijn gearchiveerd. Dat levert dan een
vergeefse zoektocht op. Bovendien heeft ook nog een aantal projecten in de
wiskundelijst niets of niet veel te maken met dit vak. Dan is 68
projectvoorstellen een magere oogst en het nalopen daarvan tijdverlies voor
docenten, die op zoek zijn naar bruikbaar lesmateriaal waarvoor door OC&W is
betaald.
Aardrijkskunde
Voor Aardrijkskunde vindt de zoekmachine 118 projecten voor het voortgezet
onderwijs. Het eerste uit de lijst lijkt me meteen al interessant. Het heeft als
titel Transport en infrastructuur: ‘Nederland
investeert continu in de verbetering van haar infrastructuur. Hierbij kun je
denken aan: de Betuwespoorlijn, de HSL, de Westerscheldetunnel en de
Maaslandkering’. Dit project is ontwikkeld door leerlingen van het
Bonhoeffer College in Enschede en bestaat uit een tiental powerpoint
presentaties over de Betuwespoorlijn, Zuiderzeespoorlijn, Balgstuw Ramspol en de
polderbaan van Schiphol. Deze kunnen zeker als lesmateriaal dienen. Ook bij
Aardrijkskunde zijn er weer afgewerkte projecten, die niet meer in het archief
van de school of van de GrassRoots organisatie beschikbaar zijn. Soms is er een
doorschakeling naar (server07.kennisnet.nl/grassroots), maar dit spoor loopt
dood op de oude webstek van nl.tree.
Geschiedenis en Staatsinrichting
Er staan voor het
voortgezet onderwijs 114 projecten in de lijst. De eerste projecttitel en
omschrijving Politiek chat-café lijkt net zo interessant als de tweede
De verbeelding van de Koude Oorlog, project waarvoor de leerlingen aan de
hand van spotprenten een analyse moeten maken van deze periode uit de
wereldgeschiedenis. Beide projecten zijn echter onvindbaar. Over hetzelfde
onderwerp is wel bereikbaar de website van leerlingen van twee klassen van de
christelijke scholengemeenschap A.M. van Schuurman, die elk een Koude Oorlog
krant moeten maken met het Amerikaanse en het Russische standpunt. Beide
werkstukken zien er aardig en verzorgd uit. Dit is een vernieuwende, actieve en
zelfstandige manier van leren.
Ook een goed project is dat met de titel Conflicthaarden. De leerlingen
van Scholengemeenschap Augustinianum in Eindhoven moeten in groepjes van vier
elk een conflicthaard met een historische achtergrond onderzoeken. Ze
presenteren hun werkstukken als lesmateriaal aan hun klasgenoten en aan alle
belangstellende leeftijdgenoten, die ook iets over deze onderwerpen willen
(moeten) weten. Dat kan, want één van de ict elementen bij de projecten is het
bouwen van een website waarop de leerlingen hun werk laten zien. Dit verhoogt
niet alleen de motivatie van de leerlingen voor deze manier van leren, maar de
verplichte publicatie van hun werk verhoogt ook de kwaliteit en vermindert het
citeren zonder bronvermelding.
Nederlands
De database levert voor onze
moedertaal maar liefst 246 projecten op. Het eerste project in de lijst is
geleverd door leerlingen van het Twents Carmelcollege en betreft een analyse van
het literaire werk van Simone vd Vlugt. Klik je op de
titel dan krijg je het hele projectvoorstel te zien, zoals dat in april 2002 is
afgerond. ‘Wij moesten op school een project doen over Simone van der Vlugt. De
klas werd in verschillende groepjes gedeeld, die elk een opdracht kregen. Al die
opdrachten hebben wij verwerkt in deze site. Je kunt er van alles vinden over
haar boeken en over haar zelf’. Behalve een overzicht van recensies van haar
boeken en een interview, hebben de leerlingen zelf een vervolgverhaal bedacht.
Ze bieden ook de mogelijkheid aan de bezoekende leerlingen om na lezing van alle
informatie hun kennis te testen. Bladerend door de lijst kwam ik nog meer
projecten tegen waarin een auteur centraal staat.
Ontwerp een echte krantenpagina. ‘Leerlingen maken een pagina die echt wordt
gepubliceerd. Dit in samenwerking met een journalist van het Eindhovens Dagblad.
De pagina moet een interview, een foto met tekst, een mening over iets en een
artikel bevatten’. Zo op het eerste gezicht lijkt dit ook een aantrekkelijk
project, maar op de site waar het uitgevoerde project zou moeten staan, kom je
wel terecht bij het Eindhovens Dagblad, maar niet bij de ontworpen pagina’s.
Dit komt vaker voor. Een projectvoorstel ziet er op het eerste gezicht
interessant uit, maar is van de schoolsite afgehaald of niet te vinden in Het
GrassRoots archief. Bovendien staan hier nogal wat projecten die in het
Nederlands zijn geschreven, maar die met deze taal als vak niets van doen hebben
en om die reden niet interessant zijn voor Neerlandici en hun leerlingen.
Frans
Voor Frans staan 25
projecten in de database. Slechts een paar daarvan lijken op het eerste gezicht
interessant, zoals de Franse invloed in de regio, een project van
een 2e klas van het Titus Brandsmacollege in Dordrecht. De leerlingen
bestudeerden alles wat Frans klinkt of met Frankrijk te maken heeft. Ze belden
zelfs de families Charité, Clermonts, Delavigne en Dujardin uit Dordrecht op met
het verzoek hun naam te verklaren.
De schoolreis is vaak onderwerp van een GrassRoots project. De leerlingen
zetten hun kennis van ict in om de reizen voor te bereiden en zetten ook zelf
alle wetenswaardigheden in tekst en beeld op de website van de school. Zo hebben
leerlingen van de vierde klas van het
Pius X college in Rijssen
onder de titel We gaan naar Parijs een website gebouwd om hun klasgenoten
voor te bereiden op dit jaarlijkse uitstapje.
Ook bij Frans is een aantal projecten niet te vinden.
©