Portretten van scholen van het
voortgezet onderwijs (deel 1)
Naast de portretten van de drie
schoolleiders (Nieuwsbrief 2), hebben de inspecteurs ook het ict-gebruik op
scholen onder de loep genomen. Ze nomineerden 120 scholen in binnen- en
buitenland en publiceerden de resultaten van hun bezoek op
http://www.schoolvoorbeelden.nl/ict-schoolportretten/index.php.
Klik je in het linker
frame op onderwijssector en daarna op voortgezet onderwijs, dan
zie je de wat rommelige lijst met deels namen die een school in Nederland of het
buitenland veronderstellen, maar er staan ook titels bij als 'suggesties voor
meer informatie'. Ga je met de muiswijzer op een titel staan, dan krijg je
een korte inhoud van het portret te zien. Dat geeft een zeer onrustig beeld bij
een ongewilde zeer kleine verplaatsing van de muisaanwijzer.
De portretten van de scholen
bestaan net zoals die van de schoolleiders uit een tiental .pdf pagina's. Na
enig geblader daarin kan ik me niet voorstellen dat een nieuwsgierige docent die
wil weten wat zijn pionierende vakcollega's van de bezochte school aan ict doen,
de moeite zal nemen om alle portretten te doorzoeken. Hij wil meteen kijken in
het betreffende vaklokaal. Hij kan natuurlijk Adobe reader de opdracht geven het
document op het gewenste vak te doorzoeken. Ik heb dat voor een paar vakken bij
enkele scholen geprobeerd. Ik vond bij de talen wel enkele e-mailprojecten, maar
de andere vakken leverden niet veel ict-activiteiten op. De zoekopdracht ict
levert soms wel meer dan 30 hits op, maar te zien krijg je niets.
Gelukkig staat boven elk portret de website van de school. Daar kun je dus met
één klik heen. Om mijn 'schoolbezoek' iets te beperken, kijk ik op de websites
alleen naar de digitale vaklokalen in scholen met havo/vwo-afdelingen. Soms zie
je meteen de knop vakken staan, maar vaak zijn er meer locaties die ik
moet doorzoeken. Een aantal scholen gebruikt als elo Moodle technologie. Daar
zitten de vaklokalen voor buitenstaanders op slot.
Ben je eenmaal in een goed geoutilleerd digitaal vaklokaal van een pionier, dan
is bij de beoordeling daarvan enige voorzichtigheid geboden. Veelal beperken de
docenten zich tot het doorverbinden van hun leerlingen naar de websites van de
educatieve uitgeverijen waarvan ze de papieren leergang gebruiken. Sommige
vaklokalen leveren aan de leerlingen koppelingen naar websites vol nuttig
lijkend lesmateriaal, maar daarbij staan vaak geen aanwijzingen of opdrachten,
zodat niet te zien is wat de leerlingen daar nu moeten gaan doen.
Van alle meer dan honderd vanwege hun ict gebruik genoemde Nederlandse scholen,
blijken de docenten van slechts tien scholen een digitaal vaklokaal te
onderhouden waar iets valt te leren. De bezoekende inspecteurs hebben daar
kennelijk niet gekeken, want in de schoolportretten vind ik er geen verwijzingen
naar.
1.
Dalton Vatel Scholengemeenschap
http://www.dalton-vatel.nl
Bij deze school kun je zo maar bij een aantal vakken binnenlopen en zien wat de
leerlingen aan ict krijgen voorgeschoteld. De webmaster is Paul Goossen, die ook
de drijvende kracht is achter het vaklokaal Duits (www.duits.de)
van de Digitale School.
Aardrijkskunde
Bij aardrijkskunde
leren de leerlingen eigen kaartjes en statistieken ontwikkelen met Arcview (http://www.esri.com/).
Hiermee hebben drie leerlingen de aantallen gewonnen
medailles per land afgezet tegen
het aantal deelnemers van de
laatste Olympische winterspelen. Dat bracht hen tot de conclusie dat er geen
sprake was van een wereld-evenement. Met deze opdracht leren de leerlingen
zelfstandig statistische gegevens te verwerken.
Daarnaast hebben de leerlingen van 3h/v voor aardrijkskunde en geschiedenis
gewerkt aan het project 1819 waarbij ze de verschillen moesten leren ontdekken
tussen het Voorburg van 1819 en nu. Hun werk is gepubliceerd op de website van
de school, zodat andere docenten van deze vakken. hun eigen leerlingen hetzelfde
kunnen laten doen, maar dan voor de eigen woonplaats. Zo leren docenten van
elkaar.
Aurelia Munich, vorig jaar leerling uit 6v- van het Dalton, heeft met haar in
GIS gemaakte kaart van een Voorburgse straat de aanmoedigingsprijs bij de
MapGallery van HP
gewonnen.
De leerlingen kunnen ook met een online test hun vaardigheid in het gebruik van
de atlas testen. Scoren ze laag dan krijgen ze het advies om dit aan hun docent
te melden. Dit is een simpel voorbeeld van competentiegericht onderwijs. De
leerlingen testen zich eerst even zelfstandig om te zien of ze een bepaalde
vaardigheid wel of niet beheersen. Wanneer dat niet het geval is, dan zal hun
leraar zorgen dat ze die vaardigheid wel krijgen.
Zo staan er nog meer opdrachten die de leerlingen zelfstandig kunnen uitvoeren.
Dit maakt het aardrijkskundelokaal van deze school tot een voorbeeld voor andere
scholen. Helaas is dit lokaal de bezoekende inspecteur niet opgevallen, want
zoek je aardrijkskunde in het portret van de school, dan krijg je geen enkele
hit.
Biologie
Bij dit vak kunnen
de leerlingen digitaal aan het werk in het het biologielokaal van de Digitale
School, (http://www.digischool.nl/bi), maar ook bij Volgens de ontwerpers biedt
Kennislink een unieke database met meer dan 5000 artikelen, dossiers, links en
multimedia.
Duits
Op het
openingsscherm een foto van Einstein die zijn tong uitsteekt, maar ook de
volgende tip:
Werk je al met www.wrts.nl? Een superhandig online programma waarmee je zelf
woordjes kunt oefenen. Je kunt ze zelf invoeren, overnemen van een andere
pagina, printen voor een toets enz. Verder kunnen de leerlingen voor een schat
aan lesmateriaal terecht in het vaklokaal Duits van de Digitale School (http://www.duits.de/).
Frans
Ook bij dit vak zijn bezoekers welkom. Er is veel te doen. Zo maar
wat activiteiten: Week 51 is in elk schooljaar de semaine du film
français. De hele week worden er in alle lessen Franse films gekeken en
opdrachten bij gemaakt. In het ville de langue gaan de eerste en tweede
klassen naar Faubourg en France.
Daar kunnen ze alles wat ze al
hebben geleerd in praktijk brengen. Faubourg is een Franse stad waar de
leerlingen, goed begeleid door de ingebouwde docent, allerlei taalhandelingen
verrichten. In het bureau d'accueil, krijgen ze uitleg. Ze hoeven dus
niet onvoorbereid op pad te gaan. In Dans la rue lopen de leerlingen
virtueel in het dorp. Ze moeten daar eerst allerlei basiszinnen beluisteren om
de goede uitspraak te leren, zoals begroeten, afscheid nemen, vragen en zeggen
hoe het gaat, zeggen en vragen hoe laat het is enzovoort. Ze moeten de zinnetjes
ook nazeggen en daarna controleren of ze het goed gedaan hebben. Ik kan me
daarbij voorstellen dat de leerlingen daarna in de klas kunnen laten horen hoe
goed of slecht ze deze opdracht hebben uitgevoerd. Vervolgens kunnen ze naar de
Club de Jeunes, de supermarché, naar het hôtel de ville
en naar het collège. De tweede klassers gaan naar hetzelfde
taaldorp Faubourg en bezoeken daar een restaurant, een hotel, een klaslokaal.
De leerlingen vinden er ook weer de club de jeunes en la rue. Alle
oefeningen zijn gratis bij het Dalton-Vatel te downloaden en te gebuiken.
Conclusie: een degelijk virtueel vaklokaal met een taaldorp van Maurice Visser,
docent van de school, dat de inspectie onder de aandacht
zou moeten brengen van alle docenten Frans van het voortgezet onderwijs. Nu
moeten ze louter bij toeval belanden in het Dalton Vatel in Voorburg.
Geschiedenis
De leerlingen kunnen
voor allerlei verschillende onderwerpen terecht bij de VPRO (http://geschiedenis.vpro.nl/artikelen/5419901/).
Ook laten de docenten de leerlingen internet gebruiken voor projectonderwijs. In
de eerste klas voeren de leerlingen geheel zelfstandig in groepjes een project
uit over de Oudheid. Ze zoeken zelf een onderwerp, raadplegen allerlei bronnen.
Ze schrijven een verslag en presenteren hun onderwerp aan de klas. Hun docent
stelt de data hiervoor van te voren vast.
De tweedeklassers houden zich bezig met "landen in ontwikkeling". Dit is een
samenwerkingsproject met de vakken economie, Nederlands en aardrijkskunde.
Iedere klas onderzoekt de situatie van één van te voren opgegeven land waarvan
leerlingen de koppelingen meekrijgen. Na afloop is er een grote tentoonstelling
waarin de leerlingen informatie geven over hun onderwerp. Bovendien kiezen ze
ook nog een goed doel waarvoor ze geld inzamelen. Met deze vakoverstijgende
projecten doorbreken de betreffende docenten de hokjesgeest binnen de school.
Bij de links terecht staat weer een verwijzing naar het goed voorziene vaklokaal
van de Digitale School (http://histoforum.digischool.nl/historsites.htm).
De verzameling historische websites is ruim voldoende om de wereldgeschiedenis
door de eeuwen heen te bestuderen. Verder verwijzen de docenten ook nog naar
allerlei andere websites waar de leerlingen iets te leren kunnen vinden over de
tweede wereldoorlog, het Midden Oosten. Bij Staatsinrichting kunnen ze in de
rubriek over het Koninklijk Huis zelfs een virtuele rondleiding door een viertal
paleizen maken.
Natuurkunde
Ook in dit lokaal kunnen de vakcollega’s vrijuit rondneuzen. Ze kunnen dan
ook hun leerlingen van de tweede klas doorsturen naar het vaklokaal natuurkunde
van de Digitale School voor extra informatie en oefening. Verder kunnen de
leerlingen van alle klassen allerlei oefeningen ophalen. En uiteraard zijn er
voor alle klassen links: Het zware werk is voor 6 vwo met websites, soms in het
Engels, over onderwerpen als: radioactief afval, ideaal gas, atoommodel van Bohr,
botsingsexperiment van Rutherford, elektrische kracht, elektrische veldlijnen,
cyclotron, foto-elektrisch effect, zwarte straler.
Wiskunde
Hebben de leerlingen
vragen over de leerstof en hun docent is niet in de buurt? Geen nood: 'WisFaq (www.wisfaq.nl)
is een (digitale) vraagbaak voor het wiskundeonderwijs in Nederland en België.
De opzet is dat bezoekers vragen kunnen stellen; deze vragen worden vervolgens
door deskundigen beantwoord, waarna de vragen en de antwoorden op een (vrij
toegankelijke) website gepubliceerd worden'. Dat is natuurlijk handig voor
andere leerlingen die dezelfde vraag hebben.
De leerlingen van de brugklas kunnen ook voor heel wat onderwerpen terecht op de
website van een wiskundeleraar van het Cals College. De wiskundesectie stuurt de
leerlingen van de lagere klassen ook naar de website
www.rekenweb.nl , want daar vinden ze wel
80 educatieve spelletjes. Rekenweb is opgezet door het bekende Freudenthal
Instituut, één van de zeven expertisecentra van OC&W. Dus mag je aannemen dat
alle leertaken verantwoord zijn.
Voor alle klassen is rijkelijk digitaal lesmateriaal voorhanden waarmee de
leerlingen aan de slag kunnen. Wiskunde kun je dus ook leren op een plek waar
een computer staat en een internetverbinding is. Bezoekende collega's kunnen
ongestoord alle lessen bekijken en overnemen wat hun nuttig lijkt. Zo werkt nu
eenmaal het pionierschap op deze school.
Scheikunde
Voordat de
leerlingen dit vak kiezen, krijgen ze informatie over wat ze ermee kunnen doen
na hun examen havo/vwo. In de rubriek oefenen die standaard bij elk vak
is opgenomen, krijgen de leerlingen informatie waar ze de oefeningen kunnen
vinden. Daarbij horen ook toetsen. Ook vanuit dit vaklokaal verwijzen de
docenten naar een groot aantal websites waar iets van scheikunde te leren is.
Daarbij natuurlijk ook weer het scheikundelokaal van de Digitale School
www.digischool.nl/sk/sklok.htm.
2.
Willem Lodewijk Gymnasium - Groningen
http://www.wlg.nl
Vanaf het openingsscherm kun je klikken op elo. Daar zie je de lijst met vakken
onderverdeeld in de vier rubrieken alfa, beta, gamma en overige.
De daar geplaatste digitale vaklokalen heb ik besproken in de artikelenreeks
over elo's in het artikel
Dokeos, gratis elo voor leren en
samenwerken op het web
(Nieuwsbrief 8).
3.
College de Klop - Utrecht http://www.gerritrietveldcollege.nl/
Door fusies is een nieuwe school ontstaan met de naam Gerrit Rietveld College.
De website is in opbouw alsook de onlangs in gebuik genomen elo. Er zijn dus
slechts enkele vaklokalen te bekijken.
Frans
Bij deze taal een
aardige ict-opdracht, die de leerlingen in tweetallen in één lesuur kunnen maken
en anders thuis of in de bibliotheek moeten afmaken. Ze moeten een
promotiefolder maken voor een eigen restaurant. Daarbij moeten ze ook een
vocabulairelijst leveren met minstens 20 “gastronomische” woorden die ze
tegenkomen met de Nederlandse vertaling. Hun restaurant moet een aantrekkelijke
uitstraling hebben. Als voorbeeld daarvan krijgen de leerlingen vier websites
van restaurants mee:
www.au-crocodile.com,
www.alain-passard.com, www.ritzparis.com
en www.indianacafe.fr
,
Het bekendste is natuurlijk het Ritz op de Place Vendôme in
Parijs. In dat restaurant zullen de meeste leerlingen wel nooit gaan eten of een
betaalbaar recept vinden. Frans leren doen ze er trouwens ook niet, want de hele
website van het Ritz is in het Engels. Als de folder klaar is, dan moeten ze die
per e-mail met bijlagen naar hun docent sturen.
Wiskunde
Wiskundedocent Philip van Egmond gebruikt zijn eigen
website voor extra wiskundeopgaven voor VWO 3, 4, 5 en 6. Klikken de leerlingen
daarop, dan kunnen ze ook een Engelstalige versie kiezen.
In het linkerframe kiezen de leerlingen de voor hen bestemde klas. Wiskunde is
mijn vak niet, maar zo op het eerste gezicht lijkt me in dit digitale vaklokaal
heel wat te leren. En de leerlingen van de collega's van Philip van Egmond
kunnen zonder in te loggen of wat dan ook terecht in de klas van hun keus om
daar individueel en in eigen tempo de oefeningen te maken die de maker voor ze
heeft klaargezet.
Geschiedenis
Docent Dick Berents
onderhoudt ook een eigen website. Daarop zet hij samenvattingen bij een groot
aantal hoofdstukken van het leerboek MeMo, bestemd voor de bovenbouw vwo. Hij
heeft bovendien boven de samenvatting van een hoofdstuk omschreven welke
vaardigheden het belangrijkst zijn. Hij voegt ook interactieve oefenopdrachten
toe aan de modules Hekserij en Gezinsgeschiedenis. Bij de heksenlessen kun je de
plaatjes vergroten door erop te klikken, maar als je dat doet bij opdracht
heksen 1, dan kom je bij een telefoonmaatschappij terecht die het volgende
meldt: ‘Helaas, de pagina waar je naar zocht werd niet gevonden, maar… Orange
helpt je graag op weg. Kies hieronder waar je naar toe wilt gaan. Geen idee waar
je naar toe wilt gaan? Na 20 seconden ga je automatisch naar onze
overzichtelijke homepage. Klik hier om van
www.orange.nl je startpagina te maken’. Voorwaar, een brutale inbraak op de
schoolwebsite en een grove manier om klanten onder toch al mobiele telefoons
beluste jongeren te trekken.
©
