Portretten van scholen van het voortgezet onderwijs (deel 2)
In Nieuwsbrief 3 beschreef ik een
aantal digitale vaklokalen van scholen die de inspecteurs van het voortgezet
onderwijs hebben bezocht en geportretteerd. Die vaklokalen waren niet te vinden
in de schoolportretten maar wel op de websites van de genoemde scholen. De
inspecteurs hebben kennelijk geen oog voor het soms uitstekend digitaal
lesmateriaal dat in de vaklokalen van de pionierende docenten te vinden is. Dat
is een omissie, want als je wilt schrijven over ict-gebruik, dan moet je bij de
vakken kijken, met docenten praten en je niet beperken tot het noteren van de
mooie verhalen van de schoolleiding over ict-gebruik. Na de bespreking van de
vaklokalen van de eerste drie scholen in Nieuwsbrief 3, volgen er in deze
Nieuwsbrief weer een paar.
Scholengroep Cambium - Zaltbommel http://www.sgcambium.nl
Als je klikt op vakken dan krijg je een overzichtelijke pagina te zien met eerst
de digitale vaklokalen van de school, vervolgens die op de eigen websites van de
docenten.
Biologie
Bij dit vak een voor
leerlingen overzichtelijke inhoudsopgave. Ook het eerder besproken Bioplek
is er weer bij. Voor vakcollega's moet dit wel een interessant vaklokaal zijn,
de moeite van een bezoek waard.
Wiskunde
Op de fraai ogende
website van de locatie Courtine (http://www.sgcambium.nl/content/subwebs/vakken/courtine/WisOnline/index.html)
kunnen de leerlingen van de school, maar ook die van andere scholen terecht voor
allerlei interactieve oefeningen. Ze hoeven alleen maar in het menu hun klas te
zoeken en ze kunnen digitaal aan het werk gaan. De oefeningen zijn interactief,
zodat de leerlingen ze geheel zelfstandig buiten het leslokaal kunnen uitvoeren.
Ik probeerde maar eens iets uit de tweede klas, namelijk het vereenvoudigen van
wortels. Mijn goede combinaties bleven staan, de foute verdwenen, gevolgd door
mijn score van 33% goed beantwoord en de aansporing maar opnieuw te beginnen. Ik
herinner me natuurlijk uit mijn meetkundeboek, geschreven door mijn
wiskundeleraar Alders, de stelling van Pythagoras, maar op het Cambium krijgen
de leerlingen deze stelling met oefeningen wel even anders voorgezet dan vroeger
(http://www.sgcambium.nl/content/subwebs/vakken/courtine/WisOnline/Cabri/pythagoras.html).
Op mijn vraag aan de wiskundesectie van de school waar dit goed gevulde
vaklokaal vandaan komt, kreeg ik antwoord van docent Hanling Tan. Hij meldde dat
hij dat wiskundelokaal had ontworpen en op de website van de school heeft gezet.
Hij heeft alles zelf bedacht en geprogrammeerd. Bij elk onderwerp schrijft hij
een oefenprogramma. Hij doet dit alles in zijn vrije tijd en gaat voorlopig door
met het uitbreiden van zijn lokaal.
Na mijn bezoek aan dit mooie functionele vaklokaal ben ik even teruggekeerd naar
het schoolportret van de inspectie. Na de zoekopdracht wiskunde kreeg ik
slechts één vermelding. In plaats van een compliment aan het adres van Hanling
Tan stond er: Practica voor de
onderscheiden natuurwetenschappelijke vakken verschillen aanzienlijk van elkaar.
Er zijn nauwelijks vaardigheden aan te merken zonder onderwerp, er is altijd een
functie voor het eigen maken van een vak. Biologie heeft bijvoorbeeld te maken
met een veel grotere verscheidenheid aan variabelen. Het is daarom niet mogelijk
practica voor de vakken samen te voegen of voor elkaar vervangend te laten zijn.
Het is wel zaak tussen de verschillende vakken goed af te stemmen, bijvoorbeeld
om te zorgen dat bij Wiskunde de kansberekening is behandeld voordat bij
Biologie de erfelijkheid aan de orde komt.
Het lijkt mij als leek ook niet zo vreemd dat de
natuurwetenschappelijke practica van elkaar verschillen. Ze worden natuurlijk
gegeven door docenten scheikunde, biologie en natuurkunde. En meneer Tan heeft
genoeg werk in zijn eigen goed voorziene vaklokaal.
Hanling Tan werkt nu
bij OSG De meergronden in Almere en heeft zijn website daarheen gebracht:
http://www.xs4all.nl/~sch80729/meergronden/wiskunde/index.html.
Links in het rolmenu vindt men de klassen
waarvoor de digitale
wiskunde gereed staat.
Nederlands
De docenten Nederlands van deze school bieden hun leerlingen een
uitgebreide website waar van alles is te vinden en te leren: van grammatica tot
spelling, van jeugdliteratuur tot de grote literatuur. En voor nog meer leerstof
kunnen de leerlingen de vaklokalen van andere docenten Nederlands bezoeken,
zoals Atheneum Wispelberg,
Meridiaan College/Het Stromenland, Erasmus College,
Sint-Donatus in Merchtem, Maerlant-lyceum en het Cals Collge in
Nieuwegein. Het is jammer dat deze voortreffelijke samenwerking tussen
vakcollega’s de inspectie niet is opgevallen.
Geschiedenis
Hoewel
Geschiedenislokaal 213 speciaal is opgezet voor de leerlingen van SG Cambium,
kunnen ook leerlingen van andere scholen er terecht, bijvoorbeeld voor de
opdracht: ‘Hoe fascistisch was de NSB’. Klik je op klassen, dan
vinden de leerlingen per leerjaar verwijzingen naar sites die passen bij de
behandelde onderwerpen. Wie belangstelling heeft voor geschiedenis moet zeker
deze klassen even langs lopen. Er is heel veel te leren. Helaas lopen de
koppelingen naar de BBC allemaal vast, zoals dat het geval is voor de
brugklasser die wel eens een huis wil bouwen zoals in het ijzeren tijdperk. Maar
er zijn genoeg andere onderwerpen in de lijst zoals Bibliotheek,
Begrippenlijst, Staatsinrichting. De laatste koppeling
Antieke Spelen, gemaakt door Jan van Wijk, docent Geschiedenis van de school
levert een overzicht van het ontstaan en de geschiedenis van de Olympische
Spelen.
Aardrijkskunde
Ook bij dit vak
kunnen leerlingen van andere scholen in alle klassen terecht op de in Geocity
ontwikkelde website:
http://www.geocities.com/cambiumak/index.htm. Ze kunnen zelfs de
internetversie gebruiken van de op de school gebruikte methode. Ze vinden er
informatie, links, studieplanners, verslagen enzovoort. Er zijn oefeningen bij
Terra (WN) de gebruikte leergang met een ict-poot. De leerlingen kunnen ook
interactieve proefwerken maken en meteen daarna hun score bekijken. Dit scheelt
hun docenten veel correctiewerk. De sectie heeft veel links bijeengebracht, die
voor iedere belangstellende bezoeker zijn te bekijken. Daarbij ontbreekt
natuurlijk ook niet het digitale vaklokaal aardrijkskunde van de Digitale
School.
NaSk en Natuurkunde
Het openingsscherm
is overzichtelijk, verdeeld in onder- en bovenbouw met daaronder alle klassen.
Daar vinden de leerlingen bij elk hoofdstuk van het boek een lesplanning,
uitwerking, samenvatting en oefenstencils. De leerlingen kunnen in een
worddocument vragen beantwoorden bij onderwerpen uit het boek. Leerlingen worden
ook doorverbonden naar natuurkundelokalen van andere scholen, zoals naar het
virtuele practicumlokaal van het Walburgcollege in Zwijndrecht voor de leerstof
over kerncentrales. Wie wil kan in dit lokaal terecht voor onderwijs in
mechanica, dynamica, elektromagnetisme,thermodynamica, optica, golven,
quantumfysica en nog veel meer. Vanuit dit lokaal zijn er ook veel links te
bereiken naar natuurkundesites, zoals die van universiteiten.
Scheikunde
Bij dit vak kunnen de leerlingen ook digitaal aan de
slag. De website is in opbouw. Niet alle klassen zijn al voorzien van digitale
leerstof. Net als bij natuurkunde vinden de leerlingen hier ook oefeningen,
uitwerkingen, samenvattingen bij alle hoofdstukken uit het boek. De derde
klassers kunnen een engelstalig filmpje downloaden over verbranding van
staalwol.
Op
http://cambiumsk.100free.com/index.htm vinden de leerlingen het forensisch
laboratorium Crimebusters. Als
medewerker van dit onderzoeksinstituut moeten ze in een team een misdaad
oplossen. Daarvoor moeten ze onderzoek doen, plannen, informatie ophalen bij de
Kennisbank. Het is een speelse, maar serieuze manier om scheikunde te leren,
want ze moeten naar de opgavenbank voor een test van de opgedane kennis en ze
zullen aan het hoofd van het laboratorium moeten laten zien wat ze kunnen.
Daarvoor worden de leerlingen verwezen naar de koppeling Portfolio en
competenties. Het gevolg daarvan is een beoordeling.
Het vakkenoverzicht van het Cambiumcollege eindigt met een koppeling naar
www.aaronweb.net/school/. Hier
vinden de leerlingen werkstukken, samenvattingen voor bijna alle vakken van het
voortgezet onderwijs. Ze kunnen ten behoeve van andere scholieren ook werk
insturen. Jongeren zijn gewend aan uitwisseldiensten voor muziek en weten zonder
tussenkomst van de school wel de weg te vinden naar dit soort huiswerkbesparende
websites. Nadeel daarvan is de moeite die deze dienstverlening de docenten kost
om ingeleverde werkstukken als eigen werk van hun leerlingen te onderkennen.
Bovendien sterkt de vermelding op de website van de school de leerlingen in de
mening dat deze vorm van bedrog geoorloofd is.
5 Het Hervion college in 's Hertogenbosch
http://www.hervionz.nl/
Bij deze ivo-vmbo school vind je geen traditionele vaklokalen, maar
leergebieden. Daar staan heel veel koppelingen link-o-theek geheten naar
leerzame websites, zoals naar Digibord op School
http://www.digibordopschool.nl/.
Digibord op School is een initiatief van Sipke Kloosterman. Hij is de bedenker
van onder meer de internetwijzer voor het voortgezet onderwijs. Het Hervion
College maakt dankbaar gebruik van zijn diensten. Kijk je alleen maar naar
Aardrijkskunde op zijn website, dan tref je zoals bij de meeste vakken een
grote verzameling leerzaam lesmateriaal.
Natuurlijk kun je ivo-leerlingen niet alleen op deze enorme voorraad
lesmateriaal loslaten, vooral vanwege het feit dat er ook engelstalige websites
bijzitten. Daar zullen de docenten van deze school wel een oplossing voor hebben
gevonden.
6
Etty Hillesumlyceum in Deventer
http://www.ettyhillesumlyceum.nl/Locaties/HBL/HBL/index.htm
Op de drie locaties
Herman Boerhavelaan, het Vlier en Stormink zijn alle
vaklokalen rijk voorzien van lesmateriaal. Hiermee krijgen de leerlingen de
mogelijkheid om zelfstandig en individueel als vervolg op de klassikaal gegeven
lessen te gaan oefenen. Het is onmogelijk alle vakken te bepreken. Twee
voorbeelden
Klassieke Talen
Magister Iacobus docet oftewel Sjaak van Hal
geeft Latijn en Grieks aan de onderbouw van de school. Hij somt voor de ouders
en de leerlingen allerlei voordelen op van een gymnasiale opleiding. Hij laat
tussen neus en lippen ook nog even de uitspraak van Seneca horen dat we Non
scholae, sed vitae discimus. Hij heeft ook
interessante links, zoals die naar het aloude Nederlands Klassiek Verbond. Deze
classicus wijst zijn leerlingen ook op de engelstalige Perseus digital library
waar allerlei bronnen uit de klassieke oudheid zijn te raadplegen. Ook
interessant voor de ouders van de gymnasiasten.
Natuurkunde
Docente Ans Boots heeft voor haar tweede en derde klas een digitaal
vaklokaal ingericht waar ze kunnen oefenen met onderwerpen die in de klas vanuit
de gebruikte leergang zijn behandeld. Dat zijn voor de tweede klassers de
onderwerpen: Stoffen en hun eigenschappen, Water en lucht, Warmte,
Elektriciteit, Licht en Geluid. En voor de
derder klassers: Licht, Bewegen, Elektriciteit, Kracht en druk en Energie. Ans
Boots heeft ook koppelingen opgenomen naar leerzame websites, zoals die van de
Duitser Walter Fendt, waarvan ook een Nederlandstalige versie bestaat:
http://www.walter-fendt.de/ph14nl/
met veel onderwerpen uit de natuurkunde. Al eerder trof ik een docent
natuurkunde, die verwees het uitgebreide virtuele natuurkunde practicum lokaal
van het Walburgcollege. Er staat ook een koppeling naar het archief van de
ThinkQuest wedstrijden met een visueel aantrekkelijke website over de breking
van licht
http://mediatheek.thinkquest.nl/~lla129/breking.htm#. En er zullen
waarschijnlijk steeds meer koppelingen bijkomen. Dit maakt dit natuurkundelokaal
aantrekkelijk voor de eigen leerlingen van Ans Boots, maar ook voor die van haar
collega's, want pionierende docenten zoals zij blijken ook nog eens iedereen die
iets van haar vak wil leren te onthalen op allerlei onderwerpen uit de
natuurkunde.
(wordt vervolgd)
©
